Αναπολωντας με τον κυριο Τσβαιχ

Όλοι πιστεύω έχουμε ένα ειδωλο που μας εκφράζει σε ένα μεγάλο βαθμό, όχι μόνο ως προς τις συνήθειες μας, αλλά και την κοσμοθεωρία μας.

Είτε είναι ένας τραγουδιστής που μιλάει "από την καρδιά του" για μια κατάσταση που βρίσκεσαι, είτε είναι ένας συγγραφέας. Το καταλαβαίνεις σχεδόν από το πρώτο βιβλίο, πως πρόκειται για ένα άτομο που αλληλεπιδρά στις ανθρώπινες σχέσεις με τρόπο όμοιο με εσένα και αναπολείτε τα ίδια πράγματα. Τέλος, μπορεί να είναι ένας ηθοποιός που πάντα παίζει τον ρόλο που ταιριάζει στον χαρακτήρα σου.  Who knows... οι ευκαιρίες είναι άπειρες για να ταυτιστείς με έναν άλλον.

Συνήθως πέφτουμε πάνω του κατά τύχη, μια άκυρη μέρα που σιγά σιγά αποκτά ενδιαφέρον, καθώς πιστεύεις πως όντως έχεις βρει κάτι σημαντικό. Μετά από λίγες μέρες, έχεις καταλάβει πως μπροστά σου έχεις ένα άτομο, που με τον καιρό, θα γίνει και αυτό αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού σου.

Εγώ σίγουρα βρήκα αυτόν τον συγγραφέα και πρόκειται φυσικά για τον Στέφαν Τσβάιχ. Το φυσικά πάει για όσους έχω ζαλίσει με τις ώρες για το Grand Budapest Hotel (δες Υ.Γ.), το οποίο είναι βασισμένο στα έργα του.

Όσον αφορά τον βίο του Στέφαν Τσβάιχ, γεννήθηκε στην Βιέννη το 1881 από αυστριακούς γονείς με εβραϊκή καταγωγή, έζησε στην Αυστρία κατα κύριο λόγο, μέχρι που διέφυγε στο Λονδίνο, καθώς το 1938 η Αυστρία προσαρτάται στη Ναζιστική Γερμανία. Το 1940 μεταναστεύει ξανά στην Βραζιλία, όπου και βάζει τέλος στην ζωή του το 1942, πεπεισμένος πως οι σύμμαχοι θα έχαναν τον πόλεμο και θα έβλεπε την Ευρώπη να χάνεται στη σκιά του ναζισμού μια για πάντα.

Ήταν ένας φανατικός ιδεαλιστής, που πίστευε πως η Ευρώπη ήταν το άντρο του πολιτισμού, το οποίο κατεστράφη με τους δύο παγκόσμιους πολέμους. Μεγαλώνοντας στην Ευρώπη πριν το 1914 (έναρξη πρώτου παγκοσμίου πολέμου), την εποχή δηλαδή που οι αυτοκρατορίες της εξαπλώνονταν στον κόσμο, ο Τσβάιχ απέκτησε ιδανικά και αξίες, που είδε να εξανεμίζονται μέσα στην δίνη των Ευρωπαϊκών πολέμων.

Το μόνο σίγουρο είναι πως έδωσε τα φώτα του για ένα καλύτερο μέλλον, το οποίο αναμφίβολα αντικατοπτρίζει το παρελθόν του ίδιου του συγγραφέα, καθώς και την ανάγκη του να γυρίσει σε αυτόν τον μακρά ξεχασμένο κόσμο. Στην Ευρώπη της Belle Époque. Βέβαια, μερικές από τις ιδέες του, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και η παγκοσμιοποίηση της κοινωνίας, έχουν ήδη επιτευχθεί, αλλά υπάρχουν ακόμα πολλά εμπόδια και ακόμα περισσότερα περιθώρια βελτίωσης στα ήδη κεκτημένα.

Για να μην μακρυγορώ (μπορώ να γράφω ώρες για τον Τσβάιχ), είναι ώρα πιστεύω, να δούμε ένα βιβλίο του.

Ο Κόσμος του Χθες

Βλέπετε, επιλέγοντας αυτό το βιβλίο έβαλα μια μικρή τρικλοποδία στον ευατό μου. Γιατί; Μα είναι η αυτοβιογραφία του συγγραφέα και εκφράζει ό,τι ακριβώς ειπώθηκε στις παραπάνω παραγράφους. Φαντάζομαι να ρωτάτε "τότε γιατί δεν επιλέγεις κάποιο άλλο του βιβλίο;". Η απάντηση είναι τόσο απλή, όσο και ο λόγος που ο Τσβάιχ έγραψε το συγκεκριμένο βιβλίο. Προκειμένου να αναπολήσουμε.

Με το παρόν βιβλίο, ο Στέφαν Τσβάιχ προσπαθεί να μελετήσει, μέσα απο τα μάτια ενός συγγραφέα, την πτώση της Ευρώπης. Όμως δεν επιμένει στην προσωπική του ζωή, με στόχο να αφορίσει τον πόλεμο όσο το δυνατόν περισσότερο, καθώς και να διασώσει τον όλο και πιο απόμακρο κόσμο του. Με το πέρασμα αρκετών σελιδών, ο αναγνώστης κατανοεί πως ο κόσμος αυτός χάνεται και ο συγγραφέας απελπίζεται.

Αυτή η απελπισία, εν συνεχεία γίνεται ένα απελπισμένο κατηγορώ προς πάσα κατεύθυνση, καθώς του θεωρεί όλους αυτόχειρες και θύματα των εαυτών τους, αφήνοντας την πολιτική, το μίσος και τα όπλα να πάρουν την θέση της ασφάλειας, της τέχνης και της ειρήνης. Προτίστως στρέφεται έναντια στον λαϊκισμό, που τον θεωρεί και υπεύθυνο για την άνοδο του Χίτλερ στην Γερμανία το 1933. Χαρακτηριστική φράση του βιβλίου;

"Από πότε τα στιλέτα και οι νεκροκεφαλές αντικατέστησαν τα λουλούδια;"

Τέλος, είναι ένα άκρως επίκαιρο βιβλίο, έχοντας μια Ευρώπη που μαστίζεται από οικονομική κρίση και η ακροδεξία αρχίζει και παίρνει όλο και περισσότερες έδρες, απο τότε που εξαφανίστηκε το 1945. Τo προς τα που βαδίζει αυτή η Ευρώπη, μόνο η Ιστορία θα το δείξει.

Η μέγιστη ειρωνεία είναι το γεγονός πως χάνοντας κάθε ελπίδα για την γενιά του, ο κύριος Τσβάιχ, στρέφεται στις μεταγενέστερες γενιές, παρακαλώντας να μην επαναληφθούν τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα.

Εισακούστηκε; Μέχρι στιγμής, δυστυχώς όχι. Θα εισακουστεί; Ίσως. Ο κόσμος του χθές είναι το όνειρο μας και ο σημερινός, η κόλαση μας.

Καληνύχτα Κεμάλ.

Υ.Γ. Το ντελίριο των δύο αιώνων θα συνεχιστεί και σε ένα άλλο άρθρο, με βάση μια ταινία.