ΠΟΥ ΠΗΓΑΝ ΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ;
'Έχοντας έρθει και εσύ ουκ ολίγες φόρες στα άρθρα μου, μπορείς να παρατηρήσεις ότι λείπει κάτι πολύ βασικό από αυτό το μικρό κουπέ (το οποίο μεν είναι φίσκα από αντικείμενα). Αλλά όπως και να το δει κανείς, πάντα υπάρχει χώρος για έναν πίνακα. Βλέπεις, εξ ορισμού ένας πίνακας δεν είναι κάτι, παρά ένα φόντο, μια παγωμένη χρονική στιγμή, σαν την φωτογραφία, αλλά και η προσωπική άποψη του καλλιτέχνη, η οποία απεικονίζεται και αυτή, μαζί με το έργο, πάνω στον καμβά.
Ανά τους αιώνες, καλλιτέχνες αποτύπωσαν την χαρά, την ομορφιά, τον θεό, όπως και τον πόλεμο, την λύπη και την ντροπή, με στόχο να αναπαράγουν και να υπηρετήσουν την τέχνη καθαυτή, αλλά και να θίξουν τα δρώμενα της εποχής. Μην ξεχνάμε πως μια πληθώρα αριστουργημάτων της ζωγραφικής (και όχι μόνο) εκπονήθηκαν μετά από γεγονότα, τα οποία άλλαξαν το ρου της Ιστορίας.
Λίγες από τις άκρως σημαντικές περιόδους για την ζωγραφική είναι η Ανακάλυψη νέου κόσμου (1492), ο Ολλανδικός χρυσός αιώνας (17ος αιώνας, 1600 δηλαδή, άντε ακόμα μπερδεύεσαι), όπως και η Γαλλική επανάσταση/Ναπολεόντιοι πόλεμοι (1789-1815). Όσον αφορά τους τελευταίους πολέμους, δες πόσα έργα υπάρχουν από Jacques-Louis David, Delacroix και Gericault. Ακόμα και δεκαετίες μετά την ανεπιτυχή εισβολή του Ναπολέοντα στην Ρωσία το 1812, Ρώσοι καλλιτέχνες, όπως ο Τσαϊκόβσκι και ο Λέον Τολστόι, βάσισαν τα έργα τους, Οβερτούρα 1812 και Πόλεμος και Ειρήνη αντιστοίχως, στην συγκεκριμένη ιστορική περίοδο.
Εκτός από τον πόλεμο, σημαντικότερο ρόλο στην τέχνη παίζουν τα λεφτά. Τρανό παράδειγμα είναι ότι μετά την ανακάλυψη της Αμερικής, υπήρχε το απαραίτητο πλεόνασμα σε χρυσό, προκειμένου να σχεδιαστούν τα μεγαλεπήβολα παλάτια (El Escorial), καθώς και η ανώτερη τάξη μαζί με τον κλήρο να αρχίσει να παραγγέλνει έργα τέχνης, τα οποία κατέρριπταν κάθε φορά τα όρια της φαντασίας του ανθρώπου.
Όσο οι Ισπανοί υπερτερούσαν στον αποικιακό κόσμο, η υπεροχή αυτή έβρισκε τρόπο να εκφραστεί και στην τέχνη. Η μεγάλη απόδειξη είναι το μουσείο Πράδο στην Μαδρίτη.
Μέχρι στιγμής είναι ασφαλές να πούμε πως ο τίτλος έπρεπε να ήταν "Από που ήρθαν οι πίνακες". Έτσι όμως θα ήταν παρά μόνο μια ξερή ιστορική αναδρομή της τέχνης, από το μπαρόκ μέχρι σήμερα. Μην αγχώνεσαι, ίσως (και όταν λέω ίσως, εννοώ σίγουρα) η ροή του άρθρου με αναγκάσει να επιλέξω έναν πίνακα για να αποδείξω πως η καταγωγή και η επιλογή ενός πίνακα και ενός ζωγράφου, είναι μόνο ένα δέντρο ανάμεσα στο δάσος, το οποίο παραμένει ξεχασμένο μπροστά στην ομορφιά του εκάστοτε δέντρου.
Ποιο είναι το αγαπημένο μου δέντρο; Έχει να κάνει με έναν καθημερινό άνθρωπο που φορά ένα σακάκι και μπροστά στο πρόσωπο του έχει ένα μήλο. That's right, ένα μήλο! Πιθανώς τον έχεις δεί να πρωταγωνιστεί στην ταινία Thomas Crown Affair (1999), απ'όπου ήρθα και εγώ σε επαφή με τον Ρενέ Μαγκρίτ. Ονομάζεται ο Υιός του Ανθρώπου, εκπονήθηκε το 1964 και κατατάσσεται δικαίως στον σουρεαλισμό.
Ίσως διαφωνήσεις με αυτήν την επιλογή, πιστεύοντας πως είναι ένας άστοχος πίνακας με ένα ακόμα περισσότερο άστοχο μήλο, το οποίο καταστρέφει το πρόσωπο, αρα και την εικόνα του μοναδικού αντικειμένου που απεικονίζεται. Μπορεί να είναι ο ίδιος ο ζωγράφος, ίσως εγώ ή εσύ. Αλλά ποιο είναι το πρόσωπο; Με αυτόν τον πίνακα, ο Μαγκρίτ δεν φανέρωσε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, αλλά μας έδωσε την ελευθερία να επιλέξει ένα ο καθένας για τον εαυτό του.
Πως μπορεί να συγκριθεί το ένα με όλα τα υπόλοιπα; Αυτή είναι και η μαγεία με την σύγχρονη τέχνη και ειδικότερα με τον σουρεαλισμό. Σε θεωρεί πια ένα μεγάλο παιδί, που δεν χρειάζεται να σου υποδείξει τι σου αρέσει. Το μόνο που κάνει είναι να εκθέτει μια σπίθα έμπνευσης στον καμβά κι εν συνεχεία σε αφήνει μόνο σου να τον επεξεργαστείς. Το μόνο σίγουρο είναι πως ο καθένας μας έχει το πινέλο του, που ονομάζεται φαντασία και ολοκληρώνει τον πίνακα έτσι ακριβώς όπως τον έχει στο μυαλό του.
Έτσι αποφάσισα για το μικρό κουπέ μας να αφήσουμε ένα κενό κάδρο. Ούτως ή άλλως, κάθε πίνακας δίνει διαφορέτικά ερεθίσματα στον καθένα μας. Το μόνο που μετράει είναι η φαντασία της τέχνης. Μ'αυτό το σκεπτικό, δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον Υιό του Ανθρώπου του Ρενέ Μαγκρίτ που θα κρεμούσα εγώ και σε αυτόν που θα επέλεγες εσύ. Ο λόγος; Θα του κρεμούσα ευθής εξαρχής ένα μήλο!
Ανά τους αιώνες, καλλιτέχνες αποτύπωσαν την χαρά, την ομορφιά, τον θεό, όπως και τον πόλεμο, την λύπη και την ντροπή, με στόχο να αναπαράγουν και να υπηρετήσουν την τέχνη καθαυτή, αλλά και να θίξουν τα δρώμενα της εποχής. Μην ξεχνάμε πως μια πληθώρα αριστουργημάτων της ζωγραφικής (και όχι μόνο) εκπονήθηκαν μετά από γεγονότα, τα οποία άλλαξαν το ρου της Ιστορίας.
Λίγες από τις άκρως σημαντικές περιόδους για την ζωγραφική είναι η Ανακάλυψη νέου κόσμου (1492), ο Ολλανδικός χρυσός αιώνας (17ος αιώνας, 1600 δηλαδή, άντε ακόμα μπερδεύεσαι), όπως και η Γαλλική επανάσταση/Ναπολεόντιοι πόλεμοι (1789-1815). Όσον αφορά τους τελευταίους πολέμους, δες πόσα έργα υπάρχουν από Jacques-Louis David, Delacroix και Gericault. Ακόμα και δεκαετίες μετά την ανεπιτυχή εισβολή του Ναπολέοντα στην Ρωσία το 1812, Ρώσοι καλλιτέχνες, όπως ο Τσαϊκόβσκι και ο Λέον Τολστόι, βάσισαν τα έργα τους, Οβερτούρα 1812 και Πόλεμος και Ειρήνη αντιστοίχως, στην συγκεκριμένη ιστορική περίοδο.
Εκτός από τον πόλεμο, σημαντικότερο ρόλο στην τέχνη παίζουν τα λεφτά. Τρανό παράδειγμα είναι ότι μετά την ανακάλυψη της Αμερικής, υπήρχε το απαραίτητο πλεόνασμα σε χρυσό, προκειμένου να σχεδιαστούν τα μεγαλεπήβολα παλάτια (El Escorial), καθώς και η ανώτερη τάξη μαζί με τον κλήρο να αρχίσει να παραγγέλνει έργα τέχνης, τα οποία κατέρριπταν κάθε φορά τα όρια της φαντασίας του ανθρώπου.
Όσο οι Ισπανοί υπερτερούσαν στον αποικιακό κόσμο, η υπεροχή αυτή έβρισκε τρόπο να εκφραστεί και στην τέχνη. Η μεγάλη απόδειξη είναι το μουσείο Πράδο στην Μαδρίτη.
Μέχρι στιγμής είναι ασφαλές να πούμε πως ο τίτλος έπρεπε να ήταν "Από που ήρθαν οι πίνακες". Έτσι όμως θα ήταν παρά μόνο μια ξερή ιστορική αναδρομή της τέχνης, από το μπαρόκ μέχρι σήμερα. Μην αγχώνεσαι, ίσως (και όταν λέω ίσως, εννοώ σίγουρα) η ροή του άρθρου με αναγκάσει να επιλέξω έναν πίνακα για να αποδείξω πως η καταγωγή και η επιλογή ενός πίνακα και ενός ζωγράφου, είναι μόνο ένα δέντρο ανάμεσα στο δάσος, το οποίο παραμένει ξεχασμένο μπροστά στην ομορφιά του εκάστοτε δέντρου.
Ποιο είναι το αγαπημένο μου δέντρο; Έχει να κάνει με έναν καθημερινό άνθρωπο που φορά ένα σακάκι και μπροστά στο πρόσωπο του έχει ένα μήλο. That's right, ένα μήλο! Πιθανώς τον έχεις δεί να πρωταγωνιστεί στην ταινία Thomas Crown Affair (1999), απ'όπου ήρθα και εγώ σε επαφή με τον Ρενέ Μαγκρίτ. Ονομάζεται ο Υιός του Ανθρώπου, εκπονήθηκε το 1964 και κατατάσσεται δικαίως στον σουρεαλισμό.
Ίσως διαφωνήσεις με αυτήν την επιλογή, πιστεύοντας πως είναι ένας άστοχος πίνακας με ένα ακόμα περισσότερο άστοχο μήλο, το οποίο καταστρέφει το πρόσωπο, αρα και την εικόνα του μοναδικού αντικειμένου που απεικονίζεται. Μπορεί να είναι ο ίδιος ο ζωγράφος, ίσως εγώ ή εσύ. Αλλά ποιο είναι το πρόσωπο; Με αυτόν τον πίνακα, ο Μαγκρίτ δεν φανέρωσε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, αλλά μας έδωσε την ελευθερία να επιλέξει ένα ο καθένας για τον εαυτό του.Πως μπορεί να συγκριθεί το ένα με όλα τα υπόλοιπα; Αυτή είναι και η μαγεία με την σύγχρονη τέχνη και ειδικότερα με τον σουρεαλισμό. Σε θεωρεί πια ένα μεγάλο παιδί, που δεν χρειάζεται να σου υποδείξει τι σου αρέσει. Το μόνο που κάνει είναι να εκθέτει μια σπίθα έμπνευσης στον καμβά κι εν συνεχεία σε αφήνει μόνο σου να τον επεξεργαστείς. Το μόνο σίγουρο είναι πως ο καθένας μας έχει το πινέλο του, που ονομάζεται φαντασία και ολοκληρώνει τον πίνακα έτσι ακριβώς όπως τον έχει στο μυαλό του.
Έτσι αποφάσισα για το μικρό κουπέ μας να αφήσουμε ένα κενό κάδρο. Ούτως ή άλλως, κάθε πίνακας δίνει διαφορέτικά ερεθίσματα στον καθένα μας. Το μόνο που μετράει είναι η φαντασία της τέχνης. Μ'αυτό το σκεπτικό, δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον Υιό του Ανθρώπου του Ρενέ Μαγκρίτ που θα κρεμούσα εγώ και σε αυτόν που θα επέλεγες εσύ. Ο λόγος; Θα του κρεμούσα ευθής εξαρχής ένα μήλο!
Comments
Post a Comment