Φιλοδωριζοντας ανα τον κοσμο

Πόσες φορές, όταν βρισκόμαστε στο εξωτερικό, σκαλώνουμε και δεν ξέρουμε πως να αντιδράσουμε σε φαινομενικά απλά πράγματα για εμάς, όπως το χρηματικό ποσό για το φιλοδώρημα; Τελικά το σκάλωμα αυτό έχει πραγματική υπόσταση; Η αλήθεια είναι ότι αρκετές χώρες διαφέρουν από την Ελλάδα στον τρόπο που αντιμετωπίζουν το φιλοδώρημα. Άλλες, όχι και τόσο.

Πρώτα απ’ όλα όμως, ας αποσαφηνίσουμε μερικά πράγματα. Συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε τρεις λέξεις για να ορίσουμε την συμπεριφορά κατά την οποία αφήνουμε έξτρα χρήματα μετά την παροχή μιας υπηρεσίας. Το φιλοδώρημα, το tip και το πουρμπουάρ (και όχι μπουρμπουάρρρρ). Οι λέξεις αυτές νοηματικά δε διαφέρουν και τόσο μεταξύ τους, οπότε το ποιον όρο θα χρησιμοποίει ο καθένας βρίσκεται στην διακριτική του ευχέρεια.

Οι περισσότερες χώρες που θα μελετήσουμε βρίσκονται στο top 25 για το 2018 από το TripAdvisor.

Ας δούμε αρχικά αυτές όπου το φιλοδώρημα θεωρείται αναμενόμενο έως και υποχρεωτικό. Εάν πας σε μια από αυτές τις χώρες και δεν είσαι κάλος στα μαθηματικά, σε συμβουλεύω να μάθεις από πριν πως να βγάζεις το ποσοστό επι % ή να πάρεις ένα φίλο/φίλη που ξέρει, γιατί αλλιώς θα περάσεις δύσκολα.

Οι φίλοι μας από το US of A είναι οι πιο γενναιόδωροι tipαριστές στον κόσμο. Το φιλοδώρημα υπολογίζεται στο 15% με 20% επι του συνολικού λογαριασμού. Η σχολαστικότητα τους είναι θαυμαστή, αλλά και αναμενομένη, καθώς οι εργαζόμενοι αμείβονται με τον κατώτατο μισθό και ουσιαστικά τα tips είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούν να συγκεντρώσουν κάποια χρήματα. Αυτή η λογική συνεχίζεται και σε άλλα είδη παροχής υπηρεσιών, όπως τα ταξί. Έτσι για την ιστορία, στις Η.Π.Α. η νοοτροπία της άριστης ποιότητας εξυπηρέτησης ήταν ανέκαθεν άρρηκτα συνδεδεμένη με το tipping. Για αυτό μην εκπλαγείς με την υπέρ του δέοντος φιλική εξυπηρέτηση, τις τιτανομέγιστες μερίδες στο φαγητό και τα διάφορα free stuff (άλλωστε μην ξεχνάμε ποια χώρα είναι η γενέτειρα των Ηooters).

Στην ιδιά συνομοταξία χωρών ανήκουν ο Καναδάς, η Αίγυπτος, το Μεξικό, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (προσευχήσου σε όποιον θεό θες εκεί, γιατί αυτό το 15% με 20% θα αργήσεις να το ξεχάσεις).

Στον αντίποδα (Αντίποδας: περιοχή 17 χιλιόμετρα έξω από την Μασσαλία), το πουρμπουάρ στην Γαλλία συμπεριλαμβάνεται στον τελικό λογαριασμό και δεν αναμένεται να αφήσετε κάτι παραπάνω. Συνηθίζεται όμως εάν σου άρεσε πολύ η υπηρεσία που παρέχεται να αφήνεις ένα 10% ή να στρογγυλοποιείς το υπόλοιπο του λογαριασμού σου προς τα πάνω -και πάλι όμως αν γουστάρεις.
Αυτή η νοοτροπία της στρογγυλοποίησης δεν συνηθίζεται μόνο στην Γαλλία, αλλά και στην Κίνα, την Αυστραλία, την Ινδία, την Ιταλία, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Γερμανία, αλλά και την Ελλάδα (άσε μωρέ κανά δύευρο).

Υπάρχουν όμως και μερικές χώρες outliers, όπου τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά από ό,τι τα έχουμε συνηθίσει στον δυτικό μας πολιτισμό. Οι καταστάσεις που μπορεί να συναντήσεις ενδέχεται να σε cringeάρουν, μέχρι και να σε φοβίσουν.
Ας μιλήσουμε με παραδείγματα και για την περίπτωση της Ιαπωνίας. Βρίσκεστε λοιπόν στο Τόκιο, σε μια από τις πιο ακριβές και μεγαλύτερες πόλεις στον κόσμο (8,336,599 πληθυσμός) και μόλις έχετε φάει στο καλύτερο σουσάδικο της αιωνιότητας. Από την χαρά σας λοιπόν, αφήνετε στο τραπέζι -γενναιόδωρα- μερικά παραπάνω γιεν. Καθώς βγαίνετε στο δρόμο, βλέπετε τον σερβιτόρο να τρέχει έντρομος από πίσω σας κι αφού σας προφτάνει, επιστρέφει τα παραπάνω χρήματα που αφήσατε, με ένα βλέμμα άγχους και απορίας στο πρόσωπό του. Εάν δεν έχεις εντρυφήσει με σχολαστικότητα στην ανατολική κουλτούρα, θα δυσκολευτείς αρκετά να κατανοήσεις τι ακριβώς συμβαίνει. Η ευγένεια και η διακριτικότητα είναι απαράβατοι κανόνες, κάτι που εμείς οι δυτικοί δυσκολευόμαστε να συνειδητοποιήσουμε.

Κλιμακώνοντας σιγά-σιγά την σοβαρότητα της κατάστασης, δεν μπορώ να μην αναφερθώ στο γεγονός ότι το φιλοδώρημα στην Αργεντινή είναι παράνομο! (wat?) Κόντρα όμως στον νόμο αυτό, οι περισσότεροι σερβιτόροι το αναμένουν (εσύ θα βγάλεις το φίδι από την τρύπα δηλαδή). Οι οδηγοί ταξί κατά κύριο λόγο "συμμορφώνονται" με τον πολύ λογικό αυτό νόμο, πέρα από τις περιπτώσεις κατά τις οποίες θα μεταφέρουν βαλίτσες ή κάποια άλλα πράγματα. Ακόμη και οι ταξιθέτες στους κινηματόγραφους περιμένουν μερικά πέσο για να σου δείξουν τη θέση σου (κι άμα κλείσουν τα φώτα... έ-πεσος). Τα ταξιδιωτικά πρακτορεία προειδοποιούν όλους τους επισκέπτες να είναι ιδιαίτερα διακριτικοί όταν αφήνουν κάποιο φιλοδώρημα στις πόλεις της Αργεντινής.

Ένα πράγμα είναι σίγουρο, κάθε χώρα έχει την δική της ιδιαιτερότητα στον τομέα του φιλοδωρήματος. Για εμάς, όσο πιο ανατολικά κινούμαστε, τόσο πιο δυσνόητα γίνονται και τα πράγματα. Τώρα, εάν είσαι από τους ανθρώπους που δεν θέλουν να το σκέφτονται και πολύ, έχω μια πολύ γρήγορη λύση για εσένα. Όλα τα fastfoodάδικα ανά τον κόσμο δεν περιμένουν ίχνος φιλοδωρήματος -για να μην σκαλώσεις ποτέ και πουθενά! (να είναι καλά οι πολυεθνικές και η μοναδική τους εξυπηρέτηση)