THE MANDELA EFFECT

Θυμάστε όλοι υποθέτω, το τελευταίο επεισόδιο από την τηλεοπτική σειρά «Δύο Ξένοι», το γάμο της Μαρίνας και του Μαρκορά. Όχι; Δεν το θυμάστε! Ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε να το θυμάστε. Ο 1^ος κύκλος της σειράς τελείωσε με σκοπό να συνεχιστεί την επόμενη σεζόν, χωρίς να υπάρχει υπόνοια γάμου μεταξύ των πρωταγωνιστών.

Το συγκεκριμένο παράδειγμα θα μπορούσε να καταταχθεί στο «Mandela Effect», κατά το οποίο μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού ανακαλεί μνήμες και λεπτομέρειες από ένα «γεγονός» το οποίο δεν έχει συμβεί ή είχε κάποια πολύ διαφορετική έκβαση από αυτή που νομίζουν. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα, από το οποίο πήρε και το όνομα του το φαινόμενο αυτό, είναι η πεποίθηση πολλών ανθρώπων πως ο Νέλσον Μαντέλα πέθανε στην φυλακή την δεκαετία του '80. Αρκετοί άνθρωποι ανακαλούν λεπτομέρειες από την κηδεία του, την οποία – όπως λένε- θυμούνται να την παρακολουθούν στην τηλεόραση. Ο Νέλσον Μαντέλα απεβίωσε το 2013, ενώ είχε αποφυλακιστεί την δεκαετία του '90.

Το φαινόμενο αυτό για πολλούς εξηγείται με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Ok now, tin foil hats on please. Η πιο δημοφιλής «θεωρία» διατυπώνει πως δεν υπάρχει κάποιο λάθος στις αναμνήσεις των ανθρώπων, αλλά παράλληλα σύμπαντα και πραγματικότητες μπερδεύονται με την δικιά μας και φέρνουν εδώ την πραγματικότητα τους. Έτσι λοιπόν, επηρεάζονται οι αναμνήσεις πολλών γεγονότων. Μια άλλη, εξίσου διαδεδομένη θεωρία, παρουσιάζει ένα παρόμοιο τρόπο σκέψης, πάλι με στόχο να ερμηνεύσει το τι ακριβώς συμβαίνει. Δεν πιστεύω να βγάλατε τα tin foil hats; Μερικά «δεδομένα» από τα γεγονότα αυτά, έχουν αλλοιωθεί, διότι ταξιδιώτες του χρόνου άλλαξαν κάποιο γεγονός στο παρελθόν. Κατά συνέπεια, άλλαξαν και μερικά πράγματα και στο παρόν μας, όπως οι λεπτομέρειες οι οποίες ανακαλούνται από διάφορα pop culture references.

Ας ξεκινήσουμε το ταξίδι μας στον φανταστικό κόσμο των πιο τρανταχτών παραδειγμάτων του Mandela Effect.

Το συγκεκριμένο, μπορεί να μην έχει τέλεια εφαρμογή στην ελληνική πραγματικότητα λόγω εγγύτητας, αλλά στις ΗΠΑ αποτελεί κοινή γνώση πως οι πολιτείες της χωράς είναι… drum roll… 50. Aρκετοί όμως πιστεύουν πως αυτές είναι 51 ή ακόμη και 52 (Muuuricaaa!!).

Η πολυαγαπημένη μασκότ και σήμα κατατεθέν του επιτραπέζιου παιχνιδιού Monopoly -όσο και να είμαι σίιιιιιιιιιιιιιιιιγουρος γι' αυτό- δεν φόραγε ποτέ μονόκλ!

Πάμε να δούμε μερικά παραδείγματα από το Hollywood, τα οποία έφτασαν στα ενδότερα της ελληνικής pop culture. Η δημοφιλής τηλεοπτική σειρά των 90’s «Sex and the City», έχει και αυτή εξέχουσα θέση σε ό,τι αφορά το Mandela Effect. Πολλοί, αναφερόμενοι σε αυτήν, αλλάζουν τον τίτλο της σε «Sex in the City», πεπεισμένοι πως αυτός είναι ο σωστός.

Μπορεί να μην είμαι και ο μεγαλύτερος Star Wars φαν (βασικά έβαλα μια φορά να δω και δεν με έψησε καθόλου, don't judge me), αλλά ακόμη κι εγώ έχω ακούσει την πασίγνωστη φράση «Luke, I am your father». Την συναντάω τόσο συχνά στην καθημερινότητα μου και μην έχοντας δει καμία από τις ταινίες, την δεχόμουν ως δεδομένη. Στην πραγματικότητα όμως, ο Darth Vader λέει «No, I am your father».

Επίσης, παραμένοντας στο Star Wars franchise, ο C-3PO δεν είναι ολόκληρος χρυσός, το δεξί του πόδι είναι ασημένιο. Δεν έχω ιδέα τι μπορεί να σημαίνει αυτό, αλλά εσείς λογικά κάτι θα ξέρετε.

Ένα από τα πιο γνωστά quotes από διάσημες ταινίες είναι αυτό από τον «Forrest Gump», τον οποίο αρκετοί από εμάς θυμόμαστε να λέει «life is like a box of chocolates». Για άλλη μια φορά όμως, η πεποίθηση μας αυτή δεν έχει και τόσο μεγάλη βάση στην πραγματικότητα. Μπορεί στην αρχή της ταινίας όντως να ακούγεται αυτή η φράση, αλλά στη σκηνή που όλοι μας ανακαλούμε και quoteαρουμε, ακούμε τον Forrest λέει «life was like a box of chocolates».

Η βασίλισσα στην ταινία της Disney "Snow White", δεν είπε ποτέ την γνωστή φράση «Mirror, mirror on the wall who's the fairest of them all». Αντ’ αυτού, η πραγματικότητα είναι «Magic mirror on the wall who's the fairest of them all». (άσχετο, η λέξη mirror έχει 6 γράμματα και τα 3 από αυτά είναι το «r», cool right?).

Συνοψίζοντας, υπάρχουν ακόμη δεκάδες χαρακτηριστικά παραδείγματα, τα οποία όμως δεν δεσπόζουν και τόσο σημαντικά στα μάτια κάποιου έξω από τις ΗΠΑ.

Πέραν όμως από τις συνωμοσιολογικές αιτιολογήσεις του φαινομένου, υπάρχουν και επιστημονικές, οι οποίες ρίχνουν φως στον ανθρώπινο νου και παρουσιάζουν μια διαφορετική οπτική στο Mandela Effect. Οι ψεύτικες ή πλαστές μνήμες είναι αυτές οι οποίες έρχονται και προσκολλώνται σε ένα σύνολο αναμνήσεων. Σε ένα πολύ γνωστό πείραμα, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απομνημονεύσουν λέξεις οι οποίες είχαν κάποια συνάφεια μεταξύ τους, όπως «κρεβάτι», «μαξιλάρι» κι άλλες. Στην συνέχεια, όταν ο ερευνητής τους ζήτησε να ανακαλέσουν μερικές από αυτές, οι συμμετέχοντες προσέθεσαν και κάποιες δίκες τους, όπως την λέξη «ύπνος» και άλλες παρόμοιες με τις ήδη υπάρχουσες.

Το φαινόμενο Μαντέλα αποτελεί για την επιστήμη άλλο ένα γνωσιακό σφάλμα της μνήμης. Συμβαίνει όταν ένα άτομο ανακαλεί μια εμπειρία, στην ουσία ανακαλεί ένα σενάριο ή καλύτερα μια γενικότερη «αίσθηση» του τι ακριβώς συνέβη. Στην συνέχεια, τείνει να συμπληρώνει μόνο του τα κενά και τις λεπτομέρειες, με στόχο να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο «πακέτο» αυτού που θέλει να πει. Εάν ο επόμενος αναπαράγει άκριτα τις πληροφορίες αυτές, πολλές φορές καταλήγουμε να εκπλησσόμαστε για το αν ο Darth Vader είπε Luke ή όχι, έως και να αναρωτιόμαστε για το αν κάποιες από τις εμπειρίες μας είναι πραγματικά αληθινές.

Υ.Γ.

Εάν έχεις παρατηρήσει κι εσύ κάποιο παρόμοιο φαινόμενο στην καθημερινότητα σου, θα είχε πολύ ενδιαφέρον να το μοιραζόσουν μαζί μας στα σχόλια below.